Benodigdheden:
50 gram boter
1 gesnipperde bloemkool
Gesnipperde peterselie
1 gesnipperde grote ajuin
Zout en peper
2 bladen foelie
600 ml kippebouillon
1 laurierblad of -poeder
15 cl room
Bereiding:
Smelt de boter in een kookpan en bak er de ajuin in tot ze zacht is. Voeg de bloemkool toe en bak zachtjes gedurende 5 minuten. Voeg de kippenfond toe
en breng het mengsel aan de kook. Voeg naar smaak de foelie en de laurier toe. Dek de pan af en laat een 30-40 minuten zacht doorkoken tot de bloemkool gaar is. Verwijder de foelie en de laurier aan het einde van de kooktijd. Zeef of
mix de soep en doe ze terug in de pan. Proef en breng op smaak indien nodig. Voeg er de room bij. Verwarm opnieuw zonder de soep terug aan de kook te brengen. Versier met peterselie.
Opdienen:
Dien op met geroosterd brood.
Recept van Susan Crawford uit Ellon, Aberdeenshire, Schotland.
(Januari 1999)
Wat is het?
Deze soep is bereid met ingrediënten die op elke hoeve terug te vinden waren, al is het niet duidelijk wat de pruimen
hier komen zoeken. Ze maken in elk geval de soep iets zoeter, wat goed past bij de bitterheid van de prei.
Door de hoeveelheid kippenvlees per persoon kan deze soep een echte maaltijdsoep genoemd worden.
Benodigdheden:
een kip van 1 1/2 tot 2 kg
1 ajuin
10 kruidnagels
10 grote preistengels
1 laurierblad
1/2 koffielepeltje thijm
2 stengeltjes peterselie
6 peperbolletjes
24 gedroogde pruimen met pit
water
3 koffielepeltjes fijngehakte peterselie
Bereiding:
Was de kip grondig en dep droog met keukenpapier.
Snij de prei in schijfjes van ongeveer 6 mm en leg de laatste 2,5 cm van het groene deel even opzij. Versnipper ook dit laatste deel.
Pel de ui en steek er een tiental kruidnagels in. Steek de ui nu binnen in de kip. Doe de gesnipperde
prei in een kookpan en leg er de kip bovenop. Voeg koud water toe en breng aan de kook.
Schuim nu en dan af en zet na het bereiken van het kookpunt het vuur op laag pitje. Voeg de kruiden toe en doe het deksel op de pan en laat het geheel een tweetal
uurtje sudderen. Zorg ervoor dat de kip steeds onder water blijft staan.
Haal de kip uit de soep en laat hem afkoelen. Verwijder de kruiden en de peperbolletjes en verwijder zoveel mogelijk vet uit de soep. Voeg zout toe naar
smaak. Verwijder alles vlees van de kip en snij het in dunne stukjes. Vel en been horen niet thuis in deze soep! Doe het vlees terug in de soep en voeg er de pruimen bij. Laat de soep een vijftal minuutjes zachtjes koken.
Blancheer nu de prei die je aan de kant gelegd hebt een vijftal minuten in kokend water en koel nadien af in koud water. Laat de prei uitlekken.
Opdienen:
Vlak voor het serveren voeg je de nog frisgroene preisnippers toe. Schep de soep in de borden (3 pruimen per bord) en werk af met de gesnipperde peterselie.
Wat is het?
Garnalen, whisky en room zijn een ideale combinatie voor een voorgerecht.
Dit recept is voldoende voor 6 personen.
Benodigdheden:
30 gram boter
1 kleine fijngesnipperde ajuin
350 gram grote garnalen
2 eetlepels whisky
15 cl volle room
zout en peper
60 gram gratineerkaas
Fijngesnipperde peterselie om het geheel af te werken
Voorbereiding:
Vet 6 ovenschaaltjes lichtjes in met olijfolie
Bereiding:
Smelt de boter in een pan en bak de ajuin tot ze zacht is.
Voeg er de garnalen bij en bak ze snel op kleur. Voeg nu de whisky bij en laat enkele minuten sudderen.
Doe er al roerende de room bij en neem alles
van het vuur, net voor het kookpunt.
Proef en breng eventueel op smaak. Verdeel alles nu over de ovenschaaltjes.£
Werk af met gratineerkaas en laat het geheel bruinen onder de grill.
Dien onmiddellijk op, versierd met gehakte
peterselie.
Wat is het?
Haggis is (traditioneel) gemaakt van de maag, de lever, het hart en eventueel de nieren of niervet en de darmen van het schaap.
Het vlees wordt fijn vermalen en goed gekruid met peper en zout, vermengd met fijn gesnipperde ajuin en havermeel.
Bereiding:
Traditioneel maakten de boerinnen dit gerecht na het slachten
van een schaap, maar tegenwoordig vind je de haggis klaar voor gebruik bij elke goede slager (in Schotland). Je koopt de haggis reeds voorgekookt. Je hoeft enkel het omhulsel (maag) hier en daar lichtjes in te prikken waarna je het geheel in reeds
kokend water legt voor een 20- tal minuten. Tegenwoordig wordt meer en meer vlees van varken en/of rund gebruikt.
Opdienen:
Traditioneel wordt haggis opgediend met een schotel gepureerde
gele rapen en aardappelpuree. Een glas whisky is een goede begeleider.
Kies voor een echte Schotse malt, zoals een Macallan.
Zelf maken?
Dat kan!
Wat heb je nodig?
1 schapemaag (of varken/rund)
1 schapehart (of van varken/rund)
1 schapelever (of van varken/rund)
225 gram vers niervet
¾ kopje havervlokken
3 uien, klein gesneden
1 theelepel zout
½ theelepel vers gemalen peper
¼ theelepel
cayennepeper
½ theelepel nootmuskaat
¾ kopje bouillon
Hoe ga je te werk?
Was de maag goed, smeer het in met zout en
spoel het af. Verwijder het vlies en overtollig vet. Laat het in koud gezouten water weken gedurende een aantal uren. Haal de maag binnenstebuiten voor de vulling.
Doe de hart en lever in een pan met
veel water. Breng aan de kook, zet het vuur zachter, en laat het een half uur zachtjes doorkoken met de deksel op de pan. Snij daarna het hart in stukken en rasp de lever.
Rooster de havervlokken in een koekepan,
tot ze goudbruin zijn.
Mix alle ingrediënten, en vul de maag ermee voor ongeveer 2/3.
Havervlokken zetten uit tijdens koken.
Druk de lucht uit de maag en maak het stevig dicht. Doe de maag in een pan met kokend water. Laat drie uur zachtjes zonder deksel koken. Voeg water erbij tijdens het koken om de maag helemaal bedekt te houden. Als de maag gaat zwellen, prik er met een scherpe vork in om te voorkomen dat het barst.
Opdienen:
Dat doe je natuurlijk op dezelfde manier als reeds vermeld.
Wat is het?
Een
traditioneel Schots aardappelgerecht met typisch Schotse ingrediënten. O.a. "white pudding" is buiten Schotland zeldzaam verkrijgbaar. Als alternatief kan je fijn gesnipperde ajuinen vermengen met havermeel en water, dit in worstvorm draaien
en bakken in een braadpan.
Benodigdheden:
500 gram runds gemalen vlees
1 kg aardappelen
poeder voor 1/2 l bruine saus
500 gram white pudding
Bereiding:
Het runds gemalen bak je korrelig
en vermeng je nadien met de bruine saus. De gekookte aardappelen druk je grof plat met een stamper. Houd de aardappelen en de saus met het vlees warm in de oven. Bak de white pudding.
Opdienen:
Zet de drie borden met de aardappelen, de saus met het vlees en de white pudding op tafel. Op het bord vermeng je alle ingrediënten. Smakelijk.
Recept van Cathie Cruickshank, Schoolview, Schoolhill te Ellon, Aberdeenshire.
Wat is het?
Het is een boerensoep uit de Schotse Borders, waarvoor weinig vlees wordt gebruikt samen met raapachtige groenten. Het lijkt wat op de Ierse Stew en de Lancashire Hotpot.
Noord-Europese boerengerechten
hebben nooit de populariteit genoten van deze uit het Zuiden, zoals de pizza en de pasta bijvoorbeeld; veelal blijven de gerechten onbekend en worden ze slechts ontdekt door toeristen.
Oorspronkelijk werd er vlees gebruikt van een schapekop, nadien werd
meer en meer het nekvlees gebruikt. Varianten met kippevlees bestaan er ook.
Tegenwoordig vind je in de Schotse en gespeciliseerde handel de zogenaamde "Scotch Broth Mix", waarmee je op een simpele manier de allerbeste Scotch Broth kan bereiden
en waarbij er slechts enkele ingrediënten moeten bijgevoegd worden.
Beide versies laten we even aan bod komen, in de eerste plaats de
"doe-alles-zelf"(en originele)- Scotch Broth.
Benodigdheden:
1 kg lamsnek (of een andere partij "goedkoop" lamsvlees)
2 fijngesnipperde ajuinen
3 wortelen in schijfjes
1 gele raap in kleine blokjes (0,5 x 0,5 cm)
2 fijngesnipperde poreistengels
1 fijngesnipperde selderijstengel
1 bloemkool (in bloempjes, de stam fijnsnipperen)
100 gram gerst
200 gram gedroogde erwten (groene, of een samenstelling van groene en gele)
100 gram gedroogde linzen (een mix van diverse kleursoorten oogt het mooist!)
6 blokjes rundsextract
3,5 liter water
Voorbereiding:
Laat de gerst een nachtje in water rusten. Giet het water nadien weg (zeven).
Bereiding:
Voeg alle ingrediënten (met uitzondering van de linzen) samen en voeg er de blokjes rundsextract bij. Laat twee uur sudderen. Voeg nu de linzen toe en laat nog een half uurtje sudderen. Haal het vlees uit de pan en voeg zout en peper bij, naargelang de persoonlijke smaak. Hak de niet-vette stukken vlees in kleine stukjes en voeg terug bij de soep.
Opdienen:
Garneer met fijngesnipperde peterselie en dien op met brood.
Weetje:
De groentenmix mag
verschillen naargelang het seizoen. De linzen mag je eventueel weglaten.
Indien je geen gele raap vindt kan je de witte raap nemen (veevoeder), deze is echter niet zo zacht en zoet van smaak, maar dit beïnvloedt de smaak van de soep nauwelijks.
MAAR HET KAN NOG EENVOUDIGER!
... met de "Scotch Broth mix" ...(te koop in alle Schotse voedingswinkels)
Laat hiervoor de benodigde hoeveelheid "mix" een nachtje in water staan.
Giet het water nadien weg en spoel alles met zuiver water in een zeef. Voeg nadien de rundbouillon, groenten enz... toe en laat alles koken tot alles gaar is. Peper en zout toevoegen volgens smaak.
Onderstaand recept voor vier personen brengt
een lekkere soep op tafel.
Benodigdheden:
25 gram boter
1 wortel in schijfjes
1 gele raap in kleine blokjes
1 gesnipperde ajuin
1 fijngesnipperde selderijstengel
3-4 blokjes rundsextract (mag aangepast worden volgens smaak)
1 liter water
175 gram rundvlees in kleine blokjes (soepvlees)
1 flesje stoutbier ( Guinness, Bass ...)
3 eetlepels "Scotch Broth Mix"
1 eetlepel fijngesnipperde peterselie
Bereiding:
Smelt de boter in een kookpan. Voeg de groenten toe en laat deze 7 minuten stoven. Doe nu hetzelfde met het vlees gedurende een vijftal minuten (tot het vlees dichtgeschroeid is). Giet
er het water en de stout bij, samen met de blokjes extract en de "broth mix". Breng alles aan de kook en laat doorkoken op een rustig vuurtje gedurende anderhalf uur.
Opdienen:
Garneer met fijngesnipperde peterselie
en dien op met brood.
Wat is het?
Oorspronkelijk was skirlie een volledige maaltijd, in tijden dat armoede troef was. Tegenwoordig is het meestal een bijgerecht
bij vlees, wild, kabeljauw met mosterdsaus, soepen of aardappelpuree. Het kan ook gebruikt worden als vulling voor bijvoorbeeld kip of kalkoen, zoals in "Howtowdie". De naam skirlie staat voor het sissende geluid dat de reuzel maakt in de hete pan (een
skirl is het snerpende geluid van een doedelzak). Met een beetje verbeelding hoor je in de verte zelfs een doedelzak!
In sommige delen van Schotland gebruikt men een andere naam: "Mealie Pudding". In dit laatste geval wordt het mengsel 1
uur gestoomd in een ingevette pan. Soms maakt men er ook balletjes van om die gekookt worden in hete soep.
Benodigdheden:
50 gram rundsreuzel of olie
2 fijngesnipperde ajuinen
110 gram havermeel
Zout en zwarte peper uit de molen
1/2 lepeltje korianderzaad
15 cl rundsbouillon
Muskaat en peper naar smaak
Bereiding:
Hak de reuzel zeer fijn. Verwarm in een hete pan. Eens gesmolten doe je er de gesnipperde ajuinen bij, die je gaar bakt (niet bruin). Als de ajuinen zacht zijn voeg je genoeg havermeel bij
tot het hele vet opgenomen is. Je moet in elk geval een dikke bruine, krikante brij verkrijgen. Meng met de bouillon en kruid volgens smaak. Proef of alles door en door gaar is. Blijf voldoende roeren tijdens de hele bereiding.
Opdienen:
Dien op met licht romige aardappelpuree en gebraden kip of kalkoen.
Tip:
Als variatie kan je skirlie ook bereiden met verse champignons. Neem hiervoor 200 gram en bak ze fijngehakt in de reuzel voor je de ajuinen bakt. Haal de champignonsnippers wel eerst
uit de pan en voeg ze bij samen met de bouillon naar het einde van de bereiding toe.
Recept van de Ellon & District Royal British Legion Pipeband, uitgedeeld in Zaal Van Eyck te Maaseik, ter gelegenheid van de Schots-Vlaamse avond op zaterdag 23 augustus 1997.